Automatyczny tester umożliwiający szybkie sprawdzenie stanu kabla, a przede wszystkim pomiar jego długości wytwarza firma Nanotronix specjalizująca się w produkcji urządzeń do testowania różnego typu kabli i instalacji kablowych. Przyrząd oznaczony symbolem mTDR-010 oferuje firma Labimed Electronics.

fot.Miernik długości kabla mTDR-010 fot.Miernik długości kabla mTDR-010

Tester mTDR-010 (fot.) sprawdza kable używane energetyce, telefonii, telewizji kablowej, instalacjach okablowania strukturalnego LAN itd. Mogą to być kable telefoniczne (wykonane w postaci skrętki), koncentryczne, ekranowane i nieekranowane. Testowany kabel może być nawinięty na szpuli, ułożony pod ziemią, na lub pod tynkiem. Warunkiem poprawnego wykonania pomiaru jest jednak obecność w kablu przynajmniej dwóch żył metalicznych. Rolę jednej z tych żył może spełniać osłona ekranująca kabla.
Tester mTDR-010 ma wbudowane układy elektroniczne, które automatycznie dopasowują impedancję wyjściową przyrządu do impedancji charakterystycznej dołączonego do niego kabla (25, 50, 75, 100, 125 i 500 ), sterują zakresem pomiaru, ustawiają czułość pomiaru i zerują.

Testowany kabel łączy się z przyrządem za pośrednictwem złącza typu BNC. Gdy kabel ma inne zakończenie, to do połączenia można użyć przejściówki w postaci krótkiego odcinka kabla długości 20 cm, zakończonego z jednej strony wtykiem BNC, a drugiej dwoma chwytakami krokodylowymi.
Przed dołączeniem przyrządu do testowanego kabla, trzeba odłączyć od tego kabla zewnętrzne napięcia i dołączone do niego urządzenia. W przeciwnym razie przyrząd może ulec uszkodzeniu. Należy jednak zaznaczyć, że jest on zabezpieczony przed typowymi napięciami występującymi w liniach telefonicznych.

Pomiar długości kabla

Podstawową funkcją testera mTDR-010 jest pomiar długości kabla z wykorzystaniem do tego techniki reflektometrycznej (TDR) i mikroprocesorowej. Generator reflektometru wysyła w badany kabel sygnał elektryczny, poczym mierzy czas tprop, który potrzebuje ten sygnał do przebycia drogi od początku do końca kabla, odbicia się od końca kabla i powrotu do odbiornika testera. Tester biorąc pod uwagę zmierzony czas przejścia sygnału tprop i prędkość propagacji sygnału w danym kablu oblicza w metrach długość kabla l ze wzoru:
l = tprop(3*108*VOP)
w którym prędkość propagacji jest iloczynem prędkości światła równej 3·108 (w m/s) i współczynnika propagacji VOP (w procentach). Współczynnik VOP zależy od typu i impedancji charakterystycznej kabla oraz własności izolacji użytej do jego budowy. Użytkownik testera wprowadza przed pomiarem wartość współczynnika propagacji VOP testowanego kabla. Zakres ustawiania wynosi od 1 do 99%.

Wykrywanie uszkodzeń kabla

Gdy żyły badanego kabla są zwarte lub przerwane, to sygnał wysyłany przez reflektometr nie odbija się od jego końca, lecz w miejscu zwarcia lub przerwy, a wynik pomiaru długości jest wtedy równy odległości od początku kabla do miejsca uszkodzenia. W ten sposób można łatwo lokalizować miejsce uszkodzenia testowanego kabla.

Uzyskiwanie wartości współczynnika propagacji VOP

Wartość współczynnika VOP danego kabla można uzyskać różnymi sposobami, wyznaczając ją ze wzoru uwzględniającego względną przenikalność dielektryczną materiału izolacyjnego badanego kabla (jako wartość teoretyczną), korzystając z danych zamieszczonych w wewnętrznej bibliotece kabli testera mTDR-010 (jako wartość przybliżoną) lub testując odcinek badanego kabla o znanej długości (jako wartość rzeczywistą). Z tego ostatniego sposobu zaleca się korzystać, gdy znajomość dokładnej wartości współczynnika VOP jest niezbędna lub, gdy testowanego kabla nie ma w bibliotece.
Różnicę między rzeczywistą wartością współczynnika VOP, a uzyskaną teoretycznie lub z biblioteki przyrządu może powodować m.in. niedokładne wypełnianie przestrzeni w kablu przez dielektryk. Z kolei w przypadku skrętki telefonicznej występuje różna gęstość upakowania zwojów, co powoduje różnice w prędkości propagacji dla poszczególnych par, wynoszące np. w kablu typu CAT 5 do ±2%. Należy też pamiętać, że VOP fabrycznych partii kabla może mieć rozrzut dochodzący nawet do 20%.

Wewnętrzna pamięć współczynników propagacji VOP

Aby ułatwić użytkownikowi testera wykonywanie pomiarów producent testera mTDR-010 wyposażył go wewnętrzną pamięć, w której zapisał na stałe bibliotekę współczynników VOP 39 typów kabli najczęściej używanych w technice. Użytkownik korzystając z danych zamieszczonych w bibliotece może uzyskać wynik pomiaru o dokładności wystarczającej do większości zastosowań.

Konfigurowanie przyrządu przed pomiarem

Użytkownik konfigurując wstępnie przyrząd posługuje się menu ekranowym. Procedura konfigurowania polega przede wszystkim na wprowadzeniu wartości współczynnika VOP testowanego kabla. Najprostszym sposobem jest wybór współczynnika z biblioteki. Drugim, umożliwiającym uzyskanie największej dokładności jest pomiar przez tester czasu propagacji na próbce testowanego kabla o ściśle określonej długości, lecz nie większej niż 10 m. Po wykonaniu próbki testowanego kabla, wprowadza się jej długość, a przyrząd już sam oblicza współczynnik VOP. Zapisując otrzymaną wartość VOP w tzw. pamięci użytkownika można wykorzystywać ją do kolejnych pomiarów długości tego kabla. Pojemność pamięci użytkownika wynosi 20 wartości długości, przy czym dane w niej przechowywane nie ulegają skasowaniu w wyniku wyłączenia zasilania przyrządu lub wyjęcia z niego baterii.

Wyświetlanie

Operator konfigurując przyrząd i odczytując wyniki pomiarów posługuje się informacjami wyświetlanymi na czterosekcyjnym ekranie ciekłokrystalicznym oraz czterema przyciskami funkcyjnymi o zmiennym przyporządkowaniu. Wykonywanie pomiarów przy niewystarczającym oświetleniu zewnętrznym ułatwia podświetlenie ekranu, które włącza się automatycznie po 1 minucie braku aktywności operatora

Zakres i dokładność pomiaru

Tester mTDR-010 mierzy długość kabla w zakresie do 3000 m (przy wartości współczynnika VOP równej 66%), automatycznie sterując zakresem pomiaru. Rozdzielczość wskazania wynosi 0,5 m, a dokładność pomiaru zależy od długości testowanego kabla. Gdy kabel ma długość mniejszą od 100 m, to dokładność pomiaru jest równa ±(2% wartości wskazywanej + 0,5 m); gdy zaś na długość większą od 100 m, to - ±2% wartości wskazywanej. Przyrząd pracuje poprawnie w zakresie temperatur otoczenia od 0 do +60°C.

Zasilanie

Tester mTDR-010 jest zasilany napięciem 6 V z czterech baterii alkalicznych typu LR6 wystarczających na wykonanie ok. 5000 pomiarów. Czas pracy baterii wydłuża funkcja automatycznego wyłączania zasilania wyłączająca przyrząd po upływie 30 minut bezczynności operatora. W razie potrzeby funkcję tę można wyłączyć.

Wymiary i masa

Przyrząd ma wymiary 235 x 100 x 44 mm i masę 450 g.

Wyposażenie

W standardowym wyposażeniu testera mTDR-010 jest miękki futerał i przejściówka „wtyk BNC - dwa chwytaki banankowe”.

mgr inż. Leszek Halicki
Labimed Electronics



x